Geschiedenis van de klokkenstoel
Klokkenstoelen worden ook wel armeluistorens genoemd, omdat ze vaak zijn opgericht door gemeenschappen die zich geen echte toren konden permitteren. Het zijn open stellages van balken waarin één of meer klokken kunnen hangen en die een overkapping in verschillende vormen kregen tot elegante daken aan toe. In de provincie Friesland zijn ruim 60 historische klokkenstoelen aanwezig en in de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Holland en Noord-Brabant zijn er enkelen. Naast open klokkenstoelen zijn er ook gesloten klokkenhuizen en losse klokkentorens.
Het oprichten van een klokkenstoel gebeurde omdat:
- Er te weinig geld was voor de kostbare bouw van een toren.
- De ondergrond zo drassig was, dat deze het zeer zware gewicht van een stenen toren niet kon dragen.
- De plaatselijke gemeenschap de restauratie van de toren (en kerk) niet meer kon bekostigen en werd afgebroken. Om de doden toch op passende wijze te kunnen begraven werd op het overgebleven kerkhof een klokkenstoel geplaatst.
Verschillende types
Alle klokkenstoelen zijn verschillend van vorm. Per streek komen bepaalde kenmerken veel voor. We onderscheiden dan ook 5 types, die te herkennen zijn aan de vorm van het dak:
- Klokkenstoel met zadeldak
- Klokkenstoel met schilddak
- Klokkenstoel met piramidedak
- Klokkenstoel met helmdak
- Omtimmerde klokkenstoel (of klokhuis)
Op de foto boven wordt de klokkenstoel van Donkerbroek getoond. Dit betreft een hardhouten klokkenstoel met schilddak. Het bevat twee klokken, te weten een grote klok uit 1520 en een kleine klok uit vermoedelijk de 14e eeuw.
Bronvermelding: Stichting Restauratie Hulpfonds Klokkenstoelen.
Voor meer informatie:
Website: www.klokkenstoelen.nl
Boek: “Historische klokkenstoelen in Nederland”, te bestellen bij het secretariaat van genoemde stichting, Hottingastate 47, 8926 PV Leeuwarden.
Prijs: 15 euro inclusief verzendkosten.