Erekruis 1830-1831 voor Koop K. Piekeboer

Augustus 1831 trok een Nederlands leger van ongeveer veertigduizend man de zuidelijke Nederlanden binnen om de Belgische opstand tegen koning Willem I met geweld neer te slaan. Aan deze Tiendaagse Veldtocht, zoals de expeditie bekend staat, namen ook enkele bataljons Friesche Schutterij deel. De Friese soldaten marcheerden vanuit Leeuwarden naar wat nu België heet en raakten daar betrokken bij de gevechten.

Eén van deze soldaten was waarschijnlijk Koop K. Piekeboer, geboren op 23 februari 1805 te Donkerbroek, overleden 11 maart 1888 aldaar.
Want op zijn grafsteen – aanwezig op zijn graf op het kerkhof te Donkerbroek, aan de zuidzijde van de kerk – is vermeld: “De overledene droeg in ’t leven het Erekruis van de slag bij Leuven 1831”
De slag bij Leuven is een veldslag die op 12 augustus 1831 geleverd werd tussen Belgische opstandelingen en Nederlandse troepen in de omgeving van de stad Leuven, tijdens de Tiendaagse Veldtocht.

Het Erekruis (ook wel Metalen Kruis) 1830-1831 is een Nederlandse onderscheiding die in 1831 werd toegekend aan zij die aan de Tiendaagse Veldtocht hadden deelgenomen. Het werd in 1831 ingesteld door Koning Willem I en uitgereikt aan allen die in het leger of de Koninklijke Marine aan de krijgsverrichtingen in de jaren 1830 en 1831 hebben deelgenomen. Het Metalen Kruis is een vierarmig bronzen kruis met een breedte van 29 millimeter. De voorzijde vertoont de gekroonde “W” in een krans bestaande uit een tak van eikenbladeren (links) en een tak van laurierbladeren (rechts). De keerzijde heeft dezelfde krans, waarbinnen de jaartallen “1830 – 1831” gegraveerd zijn. Op de armen van het kruis is de tekst “TROUW AAN / KONING / EN / VADERLAND” te lezen. Het brons voor het kruis werd gehaald uit een tweetal veroverde kanonnen die buit waren genomen tijdens de Slag om Hasselt, een Nederlandse overwinning op 8 augustus 1831. Het Metalen Kruis staat daarom ook wel bekend als het Hasseltkruis.

Het Metalen Kruis, gedragen door de prins van Oranje (de latere koning Willem II), is op 10 april 1849 door Prins Hendrik der Nederlanden gehecht aan het vaandel van het Regiment Grenadiers en Jagers. Dat wil zeggen dan het Bronzen Kruis aan een lang lint in de kleuren van de onderscheiding, een zogenaamde cravatte, aan de stok van het vaandel werd gebonden. Bekende dragers van deze onderscheiding zijn onder andere letterkundige Jan Goeverneur en de militair arts Antonius Mathijsen, de uitvinder van het gipsverband.

Het aan Koop K. Piekeboer toegekende Erekruis is via de vrouwelijke lijn terecht gekomen bij de heer Ir. Wolter Ymke Heida, geboren op 28-08-1928 te Katlijk en thans woonachtig te Dokkum. De heer Heida heeft het Erekruis, namens de nabestaanden en erfgenamen, geschonken aan de Hervormde Gemeente Donkerbroek-Haule, met het doel dat het Erekruis in de nabijheid van het graf van Koop K. Piekeboer zal worden bewaard en dat het kan worden bezichtigd door belangstellenden. Op 24 augustus 2012 heeft dhr. Heida de onderscheiding overhandigd aan het College van Kerkrentmeesters. De onderscheiding is geplaatst in de vitrinekast in de consistorieruimte van de Nederlandse Hervormde Kerk te Donkerbroek.
Het College van Kerkrentmeesters is verheugd met deze schenking en wil op deze plaats de familie Heida daarvoor hartelijk danken!

September 2012,
College van Kerkrentmeesters
Hervormde Gemeente Donkerbroek-Haule,
G. Freriks (secretaris).